Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK), Türkiye’de kişisel bilgilerin işlenmesi ile yükümlü ve bireylerin kişisel haklarını korumayı hedefleyen bir kanundur. KVKK nedir sorusu, bireylerin mahremiyetini koruma ve veri güvenliğini sağlama açısından büyük önem taşır. 7 Nisan 2016’da yayımlanan kanun, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde kişisel verilerin korunmasını, işlenmesini ve saklanmasını düzenler.
Kişisel veriler, bireylerin kimlik, sağlık, finansal durum veya dijital izleri gibi onları tanımlayan her türlü bilgiyi içerir. Bu verilerin izinsiz kullanımı, paylaşılması veya saklanması bireylerin gizlilik haklarının ihlali anlamına gelir. KVKK, bu tür ihlallerin önüne geçmek ve bireylerin haklarını korumak amacıyla düzenlenmiştir. Kanun, kişisel verilerin işlenmesine ilişkin ilke ve esasları belirlerken aynı zamanda veri sorumlularının uyması gereken yükümlülükleri de açıkça tanımlar.
KVKK Kapsamı Nedir?
KVKK kapsamı kişisel verilerin hangi şartlar altında işlenebileceği ve bu süreçte nelere dikkat edilmesi gerektiği ile ilgilidir. Kanun, bireylerin kişisel verilerinin, rızaları olmadan işlenemeyeceğini ve saklanamayacağını belirtir. Fakat bazı istisnai durumlar da yaşanabilir. Örneğin bir sözleşmenin yerine getirilmesi veya hukuki bir yükümlülüğün yerine getirilmesi amacıyla kişisel verilerin işlenmesi kanun kapsamında değerlendirilir.
KVKK, yalnızca kişisel verilerin korunmasını değil, aynı zamanda bu verilerin işlenmesi, aktarılması ve silinmesi süreçlerini de düzenler. Kişisel verilerin işlenmesi sırasında aşağıdaki temel ilkeler göz önünde bulundurulmalıdır:
- Hukuk ve etik kurallarına uygunluk: Kişisel veriler, etik kurallara ve kanunlara uygun bir şekilde işlenmelidir.
- Doğruluk ve güncellik: Verilerin doğru ve güncel olması, bireylerin yanlış bilgiye dayalı işlem yapılmasını engeller.
- Açık, belirli ve meşru amaçlar için işlenme: Veriler, sadece meşru ve belirli amaçlarla toplanmalı ve bu amaçlar dışında işlenmemelidir.
- İşlendikleri amaca uygun, ölçülü ve sınırlı olma: Kişisel veriler, yalnızca gerekli olduğu kadar işlenmelidir.
- İlgili mevzuatta belirlenen ya da işlendikleri amaç için gereken süre kadar muhafaza edilme: Veriler, sadece belirli bir süre saklanmalı ve ardından silinmelidir.
KVKK Yönetmelikleri Nelerdir?
KVKK yönetmeliği, kişisel verilerin korunması sürecinde uyulması gereken daha ayrıntılı düzenlemeleri içeren mevzuatlardır. Yönetmelikler, kanunun uygulanmasına yönelik usul ve esasları belirler. Bu yönetmeliklerden bazıları şunlardır:
- Kişisel Verilerin Yok Edilmesi ya da Anonim Hâle Getirilmesi Yönetmeliği: Kişisel verilerin saklama süresi dolduğunda nasıl silineceği, yok edileceği veya anonim hâle getirileceği bu yönetmelik ile düzenlenir.
- Veri Sorumluları Sicili Hakkında Yönetmelik: Veri sorumlularının, kişisel verileri nasıl işleyeceklerini ve bu süreçte nelere dikkat etmeleri gerektiğini belirler. Ayrıca veri sorumlularının VERBİS adı verilen sisteme kaydolmaları zorunluluğunu getirir.
- Kişisel Verilerin İşlenmesine İlişkin Aydınlatma Yükümlülüğü Hakkında Yönetmelik: Kişisel verileri işleyen kurumlar, bireyleri bu işlemler hakkında bilgilendirmek zorundadır. Bu yönetmelik, aydınlatma yükümlülüğünün nasıl yerine getirileceğini düzenler.
- Kişisel Verilerin Korunması Kurumu Hakkında Yönetmelik: Kişisel Verileri Koruma Kurumu’nun (KVK Kurumu) yetki ve görevlerini belirler.
KVKK’da Kişisel Verilerin İşlenme Şartları
KVKK’da kişisel verilerin işlenme şartları, kişisel verilerin hangi durumlarda ve nasıl işlenebileceğini düzenler. Kanun, kişisel verilerin işlenebilmesi için veri sahibinin açık rızasının alınmasını şart koşar. Kişisel bilgilerin işlenmesi, kişisel veri koruma ilkeleri çerçevesinde yürütülmelidir. Bu ilkeler doğrultusunda, veri işleme faaliyetlerinin hukuka uygun, şeffaf ve güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesi esastır. Bu şartlar, kişisel verilerin korunması ve işlenmesi sürecinde önemli bir rol oynar. Ancak aşağıdaki durumlarda açık rıza olmadan da veriler işlenebilir:
- Kanunlarda açıkça öngörülmesi durumunda,
- Fiili imkânsızlık sebebiyle rızasını açıklanamayan bireylerin verilerinin işlenmesi zorunluysa,
- Sözleşmenin kurulması için kişisel veri işlenmesi gerekliyse,
- Hukuki bir yükümlülüğün yerine getirilmesi gerekiyorsa,
- İlgili bireyin kendisi tarafından ortaya konulmamış veriler işleniyorsa,
- Bir hakkın ortaya konması, muhafaza edilmesi ya da kullanılması için veri işlenmesi zorunluysa.
Bu şartlar, veri sorumlularının kişisel verileri hangi durumlarda işleyebileceğini belirler ve yasal düzenlemelerle güvence altına alınmıştır. Ancak her durumda veri güvenliği ön planda tutulmalıdır.
KVKK ve Veri Güvenliği Önlemleri Nedir?
KVKK ve veri güvenliği önlemleri, kişisel verilerin işlenmesi ve saklanması sırasında uygulanması gereken teknik ve idari tedbirleri içerir. Veri sorumluları, kişisel verilerin güvenliğini sağlamak ve bu verilerin yetkisiz erişime karşı korunmasını sağlamakla yükümlüdür. Veri güvenliği önlemleri şunları içerir:
- Erişim denetimi: Kişisel verilere kimlerin erişebileceği sınırlanmalı ve yetkilendirme yapılmalıdır.
- Şifreleme: Kişisel veriler, yetkisiz erişimi engellemek amacıyla şifrelenmeli ve güvenli bir şekilde muhafaza edilmelidir.
- Güncellemeler: Kullanılan yazılım ve sistemler, güvenlik açıklarına karşı düzenli olarak güncellenmelidir.
- Veri minimizasyonu: Yalnızca gerekli veriler toplanmalı ve işlenmelidir.
- İzleme ve denetim: Kişisel veri işlemleri düzenli olarak izlenmeli ve denetimler yapılmalıdır.
Veri güvenliği önlemleri, kişisel verilerin yetkisiz erişime karşı muhafaza edilmesini ve veri ihlallerinin engellenmesini hedefler. Veri sorumlularının bu önlemleri eksiksiz bir şekilde yerine getirmesi, KVKK’ya uyumlu bir şekilde hareket etmeleri için zorunludur.
KVKK Cezaları ve Yaptırımlar
KVKK cezaları ve yaptırımlar, kanuna aykırı davranan veri sorumluları için öngörülmüş olan idari ve hukuki yaptırımları içerir. KVKK’ya aykırı hareket eden kurum ve kuruluşlar, ciddi yaptırımlarla karşı karşıya kalabilirler. Bu cezalar, kanunun ihlal edildiği duruma göre değişiklik gösterebilir:
- Aydınlatma yükümlülüğünün sağlanmaması: 5.000 TL ile 100.000 TL arasında idari para cezası,
- Veri güvenliği ile ilgili şartların sağlanmaması: 15.000 TL ile 1.000.000 TL aralığında para cezası,
- Kişisel Verileri Koruma Kurulu’nun kararlarına uymama: 25.000 TL ile 1.000.000 TL aralığında para cezası,
- VERBİS’e kayıt yükümlülüğünün sağlanmaması: 20.000 TL ile 1.000.000 TL arasında idari para cezası uygulanabilir.
Bu cezalar, kurumların KVKK’ya uyumlu hareket etmeleri için caydırıcı niteliktedir. Ayrıca veri ihlali durumunda sorumlu olan kurumlar, ciddi itibar kaybı ve yasal sorunlarla karşı karşıya kalabilirler.
Şirketler için KVKK’nın Önemi Nedir?
Şirketler için KVKK’nın önemi, hem hukuki sorumlulukları yerine getirmek hem de müşterilerle güvene dayalı bir ilişki kurmak açısından büyük önem taşır. Kişisel verilerin korunması, modern iş dünyasında rekabet avantajı sağlayan bir unsurdur. KVKK’ya uyum sağlayan şirketler, müşteri güvenini kazanır ve marka itibarını artırır.
KVKK’ya uyumlu hareket eden firmalar, aynı zamanda yasal yaptırımlarla karşı karşıya kalma riskini de minimize ederler. Bu nedenle şirketlerin kişisel veri işleme süreçlerini gözden geçirmeleri, çalışanlarına veri güvenliği konusunda eğitimler vermeleri ve teknik güvenlik önlemleri alarak KVKK’ya uyumlu bir altyapı kurmaları büyük önem taşır. KVKK hakkında bilgi sahibi olmak ve bu düzenlemelere uygun hareket etmek, şirketlerin uzun vadeli başarısı için kritik bir adımdır.
Bu içeriklerimiz de ilginizi çekebilir:
İşsizlik Maaşı Nedir? Nasıl Alınır?
e-Beyanname Nedir? Nasıl Hazırlanır?
APHB Nedir? APHB Sigorta ve Belge Türleri Nelerdir?